Podstawowe badanie moczu wiele mówi o stanie zdrowia. Co można wyczytać z analizy moczu?

Badanie moczu jest bardzo proste i tanie, a daje mnóstwo informacji. Zanim z wynikiem udasz się do lekarza, zobacz, czego można się dowiedzieć na podstawie analizy moczu. Jak interpretować wyniki badania moczu?

Mocz zawiera bezużyteczne i szkodliwe dla organizmu pozostałości przemiany materii. W 96 proc. składa się z wody. Resztę stanowią: mocznik, sole mineralne i barwniki żółciowe. W ciągu doby zdrowy człowiek wydala od 600 do 2500 ml moczu. Zależy to m.in. od ilości wypitych płynów. Nawet ogólne badanie może pomóc w rozpoznaniu choroby nerek, wątroby, dróg moczowych, cukrzycy czy żółtaczki. Ocenę badania należy pozostawić lekarzowi, bo normy są zależne od wielu czynników, m.in. wieku, płci czy zażywanych leków.

Analiza moczu - informacje o odczynie i ciężarze właściwym

» Ciężar właściwy – prawidłowy to 1,016–1,022 kg/l. Jeżeli jest niższy, sugeruje zaburzenie pracy nerek, podwyższony wynika z obecności białka lub glukozy. » Odczyn (PH) – powinien być lekko kwaśny (4,6–7,0 pH). Odczyn obojętny lub zasadowy występuje w kamicy nerkowej bądź zakażeniu dróg moczowych. PH powyżej 7 sugeruje zakażenie pałeczką odmieńca – bakterią wywołującą posocznicę moczową, która może prowadzić do niewydolności wielu narządów.

Analiza moczu - to jest najważniejsze

» Bakterie – świadczą o zakażeniu któregoś z odcinków układu moczowego: cewki moczowej, pęcherza, miedniczki nerkowej lub nerek.» Białko – może się pojawić przy podwyższonej temperaturze czy po znacznym wysiłku fizycznym. Gdy utrzymuje się dłużej, sugeruje problemy z układem moczowym.» Cukier (glukoza) – jego obecność w kilku kolejnych analizach świadczy o cukrzycy. U osoby chorej na cukrzycę oznacza, że choroba jest nieprawidłowo leczona.» Ciała ketonowe – mówią o zaburzeniach przemiany węglowodanowej i tłuszczowej oraz źle leczonej cukrzycy. Gdy pojawią się jednorazowo, mogą być skutkiem gorączki, wymiotów, głodzenia się.» Urobilinogen – powstaje z bilirubiny (barwnik żółci produkowanej przez wątrobę) i jest wydalany z kałem. Tylko niewielka jego ilość może się pojawić w moczu. Przekroczenie normy może świadczyć o zapaleniu wątroby lub jej marskości, a także o zablokowaniu odpływu żółci z wątroby i pęcherzyka żółciowego.» Kreatynina – to produkt przemiany białkowej. Jej prawidłowe stężenie u mężczyzn wynosi 60–110 mikromoli/l, u kobiet 53–97 mikromoli/l. Gdy jest inne, dowodzi pogorszenia się czynności wydalniczej nerek.» Nabłonki – bez znaczenia są nabłonki płaskie i okrągłe, pochodzące z dróg moczowych. Obecność innych może świadczyć o chorobie nerek lub pęcherza.  » Wałeczki – pojedyncze mogą się pojawić po znacznym wysiłku fizycznym. Jeśli jest ich więcej, sugerują uszkodzenie nerek. » Krwinki białe (leukocyty, WBC) – ich nadmierne wydalanie może mieć związek z bakteryjnym zakażeniem układu moczowego, śródmiąższowym zapaleniem nerek po przyjmowaniu leków (np. cefalosporyny, sulfonamidów, niesterydowych leków przeciwzapalnych) lub przewlekłą niewydolnością krążenia.» Krwinki czerwone (erytrocyty, RBC) – nawet ich niewielka ilość świadczy o problemach zdrowotnych: schorzeniach dróg moczowych, gruźlicy, zaburzeniach krzepnięcia krwi, niewydolności krążenia, marskości wątroby. Przyjmowanie leków przeciwkrzepliwych (więcej s. 12) też może spowodować zwiększenie liczby czerwonych krwinek w moczu. Dokładniejsze badanie (tzw. oznaczenie stopnia wyługowania) pozwala określić miejsce, z którego pochodzą krwinki, czyli wskazać chory narząd. » Kwas moczowy – przekroczenie normy świadczy o ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek, pojawia się po niektórych lekach moczopędnych, przy zatruciu tlenkiem węgla, ołowiem i w chorobach nowotworowych. Oznaczenie kwasu moczowego jest także niezbędne, by potwierdzić lub wykluczyć dnę moczanową – chorobę objawiającą się silnymi bólami stawów.» Mocznik – podwyższona zawartość mocznika wskazuje na dietę bogatobiałkową, odwodnienie lub niewydolność nerek.

miesięcznik "Zdrowie"

Anna Jarosz