Te cechy charakteru chronią przed demencją i zapewniają zdrowie mózgu. 3 są kluczowe - dowodzą badania
Wyniki najnowszego badania dowodzą, że niektóre cechy osobowości mogą być kluczowym czynnikiem mającym wpływ na rozwój łagodnych zaburzeń poznawczych w późniejszym życiu. Funkcje poznawcze związane są z odbieraniem, przekształcaniem i analizowaniem informacji. Umożliwiają pełen kontakt i komunikację z otoczeniem. O jakie cechy charakteru chodzi?
Z najnowszego badania, opublikowanego w Journal of Personality and Social Psychology wynika, że bycie bardziej sumiennym i ekstrawertycznym utrzymuje na dłuższą metę łagodne upośledzenie funkcji poznawczych, podczas gdy wyższy poziom neurotyzmu zwiększa ryzyko pogorszenia funkcji poznawczych.
„Cechy osobowości odzwierciedlają stosunkowo trwałe wzorce myślenia i zachowania, które mogą angażować się w zdrowe i niezdrowe zachowania oraz wzorce myślowe przez całe życie.” - powiedziała główna autorka badania - Tomiko Yoneda, doktorant psychologii na University of Victoria w Kanadzie.
To, czego doświadczamy w życiu, może przyczynić się do podatności na zachorowania na niektóre choroby i zaburzenia, np. łagodne upośledzenie funkcji poznawczych. Może mieć również wpływ na indywidualne różnice w zdolności do wytrzymania zmian neurologicznych związanych z wiekiem.
Kluczowe cechy osobowości
Na potrzeby badania, zespół naukowców przeanalizował osobowości prawie 2000 osób, które wzięły udział w Rush Memory and Aging Project – badaniu osób starszych z rejonu Chicago, które rozpoczęło się w 1997 roku. Naukowcy dokładnie przyjrzeli się trzem kluczowym cechom osobowości - sumienność, ekstrawersja i neurotyzm, pod kątem zaburzenia funkcji poznawczych w późniejszym życiu.
Neurotyczność to cecha osobowości polegająca na silnym niezrównoważeniu emocjonalnym, niskiej odporności na stres i skłonności do popadania w stany lękowe. Neurotycy podchodzą do życia w stanie niepokoju, złości i samoświadomości, a drobne frustracje często postrzegają jako przytłaczające lub zagrażające.
Osoby sumienne wyróżniają się wysokim poziomem samodyscypliny, są zorganizowane i ukierunkowane na realizację konkretnego celu. Z kolei ekstrawertycy mają krótką pamięć, a ich działania są impulsywne – najpierw zrobią, potem pomyślą. Zazwyczaj do życia nastawieni są entuzjastycznie.
Główna autorka badania poinformowała, że osoby z wysokim wynikiem sumienności lub niskim wynikiem neurotyzmu, w trakcie badania były znacznie mniej narażone na rozwój łagodnych zaburzeń poznawczych.
„Każde dodatkowe sześć punktów, które osoba zdobyła w skali sumienności, wiązało się z 22% zmniejszonym ryzykiem przejścia od normalnego funkcjonowania poznawczego do łagodnego upośledzenia poznawczego.” – dodaje Yoneda.
Tym samym, 80-letnia, bardzo sumienna osoba, będzie żyła o dwa lata dłużej bez problemów z funkcjami poznawczymi, w porównaniu do tych, które uzyskały niskie wyniki sumienności.Badanie wykazało również, że osoby ekstrawertyczne i zaangażowane społecznie „otrzymują” dodatkowy rok życia bez demencji.
Jednak wraz ze wzrostem poziomu neurotyzmu rosło ryzyko pogorszenia funkcji poznawczych. Każde dodatkowe siedem punktów na skali „wiązało się z 12% wzrostem ryzyka”, powiedziała Yoneda, co może przełożyć się na utratę co najmniej jednego roku życia w zdrowiu.
Funkcje poznawcze i ich zaburzenie
Przeprowadzone badanie nie jest pierwszym, które dowodzi, że istnieje związek między osobowością a funkcją mózgu. Poprzednie badania wykazały, że ludzie, którzy są bardziej otwarci na doświadczenia, bardziej sumienni i mniej neurotyczni, osiągają lepsze wyniki poznawcze w testach i z czasem doświadczają mniejszego spadku zdolności poznawczych.
Funkcje poznawcze to zbiór umiejętności umożliwiających orientację w przestrzeni, zdobywanie wiedzy i poznawanie rzeczywistości.
Do najważniejszych procesów poznawczych zaliczamy:
- pamięć,
- funkcje wykonawcze/kontrolę poznawczą,
- percepcję
- oraz uwagę.
Funkcje poznawcze, w wyniku wielu sytuacji, mogą ulec zaburzeniu.
Zaburzenia mogą być konsekwencją m.in.
- urazu głowy,
- stosowania leków uspokajających,
- schorzeń psychicznych,
- udaru mózgu,
- niedoczynności tarczycy,
- chorób neurodegeneracyjnych np. choroby Alzheimera,
- czy stosowania substancji psychoaktywnych.
