Świerzb – przyczyny, objawy, leczenie

2021-11-29 12:36

Świerzb - przyczyny, objawy i leczenie — Autor: Getty Images

Świerzb to choroba, którą wywołuje pasożyt - świerzbowiec ludzki. Objawy świerzbu to uporczywy świąd i charakterystyczna wysypka. Leczenie domowe tej choroby zwykle nie daje zadowalających rezultatów i konieczne jest leczenie farmakologiczne. Dowiedz się, jak wygląda świerzb i jakie są jego przyczyny.

Spis treści

Co to jest świerzb?
Świerzb - przyczyny
Świerzb - objawy. Jak wygląda świerzb?
Świerzb - jak można się zarazić?
Świerzb - leczenie
Świerzb - metody domowe

Co to jest świerzb?

Świerzb to choroba zakaźna, która - wbrew powszechnej opinii - nie jest tylko skutkiem brudu. Świerzbem możesz się zarazić nawet wtedy, gdy mieszkasz w czystych warunkach i dbasz o higienę osobistą.

Stres a problemy ze skórą

Świerzb - przyczyny

Świerzb wywołuje pasożyt - świerzbowiec ludzki. Jest on bardzo mały, a więc dostrzeżenie go gołym okiem jest niemożliwe. Widoczne i odczuwalne są natomiast skutki działania świerzbowców - nieznośne swędzenie skóry.

W naskórku skóry, tam gdzie się zagnieżdżą, tworzą system kanalików i jamek. W nich samice składają jaja. Z tych jaj wylęgają się larwy, które również drążą w naskórku kanaliki i jamki. Pasożyty lubią szczególnie miejsca ciepłe i ukryte.

Najczęściej świerzbowce bytują między palcami u rąk, w pachwinach, w okolicach narządów rodnych, pępka, pod piersiami, na linii pasa.

Świerzb - objawy. Jak wygląda świerzb?

jak rozpoczyna się świerzb? W miejscach bytowania pasożyty pozostawiają swoje odchody, które wywołują silną reakcję alergiczną, objawiającą się głównie swędzącą wysypką. Objawy te występują zazwyczaj 3-4 tygodnie od przedostania się świerzbowca na ciało człowieka.

Świerzb u dziecka wygląda tak samo, jak świerzb u dorosłego, a typowym odruchem każdego zarażonego świerzbem jest przymus drapania. Oprócz grudkowo-pęchęrzykowatej wysypki na skórze występują więc charakterystyczne linie po drapaniu zwane przeczosami.

Świerzb - zdjęcia

Zazwyczaj w pierwszej kolejności swędząca wysypka pojawia się w przestrzeniach między palcami.

Potrzeba drapania jest szczególnie silna w czasie snu, po kąpieli lub po powrocie do domu z chłodnego dworu, gdyż ciepło wpływa pobudzająco na żyjące w skórze pasożyty.

Na skutek drapania roznoszą się one na zdrowe okolice, a po pewnym czasie świąd może objąć całą powierzchnię ciała osoby zarażonej, omijając jedynie okolice twarzy. Wystarczy zaledwie 10 dorosłych samic składających jaja w skórze, aby świerzb się rozprzestrzenił.

Odmianą świerzbu jest świerzb norweski (świerzb hiperkeratotyczny). Postać ta najczęściej atakuje osoby z upośledzoną odpornością, a także osoby z niedorozwojem fizycznym lub umysłowym. Zmiany skórne w tej odmianie świerzbu wyglądają nieco inaczej - nie występuje wysypka ani świąd, lecz zmiany podobne do łusek, które najczęściej lokują się na twarzy, łokciach, kolanach, stopach i dłoniach, a także zrogowaciałe strupy (w takich samych lokalizacjach). Niestety, ta forma świerzbu jest dużo bardziej zaraźliwa, gdyż w chorej skórze obecna jest bardzo duża liczba pasożytów i złożonych przez nie jaj.

Świerzb - jak można się zarazić?

Do zarażenia świerzbem dochodzi najczęściej poprzez bezpośredni kontakt z zainfekowaną skórą.

Rzadko wystarczy podanie ręki czy szybki uścisk, aby zarazić się świerzbem. Zarażają się natomiast osoby pozostające ze sobą w dłuższym kontakcie (np. podczas stosunków intymnych) bądź mieszkające w jednym domu.
Świerzbem można się też zarazić poprzez spanie w pościeli osoby chorej, pożyczanie od niej ubrania, ale też np. w wagonie sypialnym pociągu.
W grupie ryzyka znajdują się dzieci, u których stosunkowo łatwo może dojść do zarażenia np. podczas wspólnych zabaw i nieprzestrzegania zasad higieny intymnej. U maluchów zmiany najpierw pojawiają się na dłoniach i i podeszwach stóp, a grudkowata wysypka może nawet utrudniać chodzenie.

Świerzb - leczenie

Z czym można pomylić świerzb? Obraz kliniczny tej choroby może być podobny m.in. do takich chorób jak:

Ponieważ objawy świerzbu przypominają inne choroby skóry - świerzb jest często mylnie diagnozowany. Sprzyja temu również późne pojawienie się objawów, co sprawia, że wiele osób nie wiąże momentu zarażenia z chorobą. Z kolei na skutek drapania powstają rany, które ulegają zakażeniu bakteriami takimi jak gronkowce i paciorkowce, co również może zaciemniać leżącą u podstaw choroby przyczynę.

Tymczasem, aby nie dopuścić do jej rozprzestrzeniania się, leczenie należy podjąć jak najszybciej czyli tuż po pojawienia się pierwszych oznak. Nasilony świąd skóry, zwłaszcza jeśli dokucza on także innym domownikom, powinien zawsze nasuwać podejrzenie wystąpienia świerzbu. W przypadku wystąpienia podejrzanych objawów, należy zgłosić się do lekarza dermatologa, który zleci odpowiednie leki na świerzb.

Leczenie świerzbu najczęściej polega na smarowaniu całego ciała preparatami z permetryną, maścią siarkową lub środkami zawierającymi lindan. Mogą one występować w postaci żelu, maści na świerzb, nalewek. Aby zmniejszyć świąd stosuje się leki przeciwhistaminowe oraz kalaminę.

Nakładanie preparatów najlepiej zacząć od szyi, następnie kierując się w dół, posmarować pozostałe części ciała, zwłaszcza te, na których występują zmiany chorobowe. Preparat powinien pozostać na skórze przynajmniej osiem godzin, a więc najlepiej nakładać go na noc.

jak długo leczy się świerzb? Czas kuracji zawsze ustala lekarz, gdyż zależy on m.in. od stopnia nasilenia choroby. A jak poznać że świerzb jest wyleczony? Objawy takie jak wysypka czy swędzenie skóry mogą utrzymywać się nawet przez miesiąc od wyleczenia choroby i są efektem reakcji organizmu na obecność martwych świerzbowców w wydrążonych przez nie podskórnych jamach i norach. Objawy te likwiduje zabieg złuszczenia skóry.

Warto wiedzieć, że ze świerzbem walczyć powinna nie tylko osoba zarażona, ale wszystkie osoby z nią mieszkające. Na 2-3 dni przed rozpoczęciem terapii w wysokiej temperaturze trzeba uprać wszystkie ubrania oraz pościel. Warto też porządnie umyć wszystko, z czego korzystamy w domu, wannę, umywalkę, muszlę klozetową, naczynia, garnki, zabawki dzieci.

Świerzb - metody domowe

Świerzb można próbować leczyć również za pomocą domowych sposobów.

W leczeniu pomocne są olejki: lawendowy, herbaciany, cynamonowy. Możesz je dodawać do kąpieli, a także wymieszać z niewielką ilością wody i miodu i taką papką smarować dotknięte świerzbem miejsca.
Zakażoną skórę możesz przemywać naparami z ziół np.: tymianku, babki wąskolistnej (lancetowata), kminku zwyczajnego, piołunu pospolitego, wrotycza.
Babcinym sposobem są okłady z octem na zainfekowane miejsca.