WZW A czyli choroba brudnych rąk. Jak objawia się żółtaczka pokarmowa?

2021-12-06 8:43
WZW A czyli choroba brudnych rąk. Jak objawia się żółtaczka pokarmowa?
Autor: Getty Images

WZW A to inaczej żółtaczka pokarmowa, wirusowe zapalenie wątroby typu A lub choroba brudnych rąk. Nic dziwnego - wystarczy zjeść skażoną żywność lub wypić zainfekowaną wodę, by się zarazić. Sprawdź, jakie są przyczyny i objawy WZW A, jak jeszcze dochodzi do zakażenia, na czym polega leczenie i jak zapobiec zainfekowaniu.

Spis treści

  1. WZW A (wirusowe zapalenie wątroby typu A) - jak można się zarazić?
  2. WZW A (wirusowe zapalenie wątroby typu A) - objawy
  3. WZW A (wirusowe zapalenie wątroby typu A) - szczepionka
  4. WZW A (wirusowe zapalenie wątroby typu A) - diagnoza
  5. WZW A (wirusowe zapalenie wątroby typu A) - leczenie
  6. WZW A (wirusowe zapalenie wątroby typu A) - powikłania
  7. WZW A (wirusowe zapalenie wątroby typu A) - zapobieganie
W formie 24: sposoby na odtrucie wątroby

WZW A (wirusowe zapalenie wątroby typu A), inaczej "żółtaczka pokarmowa", to ostra choroba zakaźna wywoływana przez wirus zapalenia wątroby typu A (HAV).

Szacuje się, że wirusowe zapalenie wątroby typu A stanowi ok. 59 proc. wszystkich przypadków WZW na świecie.¹ Rocznie notuje się ok. 1,2-1,4 mln zachorowań. 20 proc. chorych wymaga bezwzględnej hospitalizacji.¹ Śmiertelność jest niska i wynosi 0,6-2,1 proc.¹

WZW A (wirusowe zapalenie wątroby typu A) - jak można się zarazić?

  • w ok. 95 proc. przypadków do zakażenia dochodzi drogą pokarmową, poprzez spożycie1:

- zakażonej wody (także w formie kostek lodu) - zakażonej żywności, np. umytych w zakażonej wodzie warzyw, owoców lub ryb, owoców morza z wód zanieczyszczonych zakażonymi fekaliami

W rzadkich przypadkach do zakażenia dochodzi:1,2

  • poprzez bliski kontakt z osobami zakażonymi
  • drogą kontaktów seksualnych (zwłaszcza homoseksualnych)
  • w wyniku naruszenia ciągłości tkanek (np. przez igły do akupunktury i tatuażu)
  • przetoczenia osocza lub czynnika VIII

Osobami, które są najbardziej narażone na zakażenie WZW A to pracownicy oczyszczalni ścieków, obsługi urządzeń kanalizacyjnych i inni mający kontakt z nieczystościami.

Również osoby pracujące w służbie zdrowia, żłobkach, przedszkolach i wojsku znajdują się grupie ryzyka. Prawdopodobieństwo zakażenia wzrasta także podczas wizyty w krajach endemicznego występowania choroby (w rejonie basenu Morza Śródziemnego, krajach Europy Wschodniej i Rosji oraz w krajach rozwijających się).

WZW A (wirusowe zapalenie wątroby typu A) - objawy

Wirus wylęga się w organizmie od 15 do 50 dni (średnio 28 dni).1 Po tym czasie pojawiają się objawy choroby, choć u dzieci poniżej 6. roku życia choroba zwykle przebiega bezobjawowo lub jej objawy są skąpe.1

Tydzień przed pojawieniem się pełnej postaci choroby mogą wystąpić tzw. objawy zwiastunowe - grypopodobne.

Następnie pojawia się najbardziej charakterystyczny i widoczny objaw choroby - żółtaczka (zżółknięcie skóry i białka oczu), której może towarzyszyć powiększenie wątroby. Dzieje się tak, ponieważ w organizmie zwiększa się poziom żółtego barwnika - bilirubiny. Żółtaczka znika po około miesiącu.

Ponadto pojawiają się:

Objawy ostre ustępują najczęściej po kilku dniach.

Ważne

WZW A (wirusowe zapalenie wątroby typu A) - szczepionka

Jedynym skutecznym sposobem zapobiegania WZW A jest szczepienie ochronne. Po kompletnym cyklu szczepienia w ciele powstają przeciwciała, które mogą chronić przed żółtaczką typu A nawet przez całe życie. 

Wymagane są dwie dawki szczepionki: pierwotną ochronę uzyskuje się po podaniu jednej dawki. W celu uzyskania długotrwałej ochrony przed zakażeniem spowodowanym wirusem zapalenia wątroby typu A powinna być podana dawka uzupełniająca najlepiej pomiędzy 6 i 12 miesiącem od pierwszego szczepienia.

Warto wiedzieć, że zgodnie z obowiązującym Programem Szczepień Ochronnych, szczepienie przeciwko WZW A jest zalecane:2

  • osobom wyjeżdżającym do krajów o wysokiej i pośredniej endemiczności zachorowań na WZW typu A
  • osobom zatrudnionym przy produkcji i dystrybucji żywności, usuwaniu odpadów komunalnych i płynnych nieczystości oraz przy konserwacji urządzeń służących temu celowi
  • dzieciom w wieku przedszkolnym, szkolnym i młodzieży, które nie chorowały na WZW typu A

WZW A (wirusowe zapalenie wątroby typu A) - diagnoza

W przypadku podejrzenia WZW A wykonuje się badania krwi. Jeśli doszło do zakażenia, stwierdza się zwiększenie aktywności enzymów wskaźnikowych wątroby - aminotransferazy asparaginianowej i alaninowej oraz wzrost stężenia bilirubiny. Ostateczne rozpoznanie stawia się na podstawie wyników badania serologicznego, wykrywającego przeciwciała anty-HAV.

WZW A (wirusowe zapalenie wątroby typu A) - leczenie

Zgodnie z ustawą o zwalczaniu chorób zakaźnych w Polsce hospitalizacja chorych na WZWA jest obowiązkowa.1

Nie ma leku, który przyspieszyłby eliminację wirusa z organizmu. Choremu zaleca się ograniczenie aktywności fizycznej, dietę lekkostrawną i nawodnienie.

WZW A (wirusowe zapalenie wątroby typu A) - powikłania

Do powikłań nieleczonego WZW A należą cholestaza (zastój żółci, żółtaczka cholestatyczna), anemia aplastyczna, ostra niedokrwistość hemolityczna.

Najcięższym, zagrażającym życiu powikłaniem jest nadostre zapalenie wątroby.1

To ci się przyda

WZW A (wirusowe zapalenie wątroby typu A) - zapobieganie

  • przestrzegaj zasad higieny, także podczas przygotowywania posiłków
  • spożywaj potrawy po obróbce termicznej (gotowane, pieczone, smażone). Unikaj zwłaszcza niegotowanego mięsa oraz skorupiaków
  • pij wyłącznie butelkowaną lub przegotowaną wodę (zwłaszcza podczas pobytu za granicą)
  • chroń jedzenie przed owadami