Witamina K jak krzepliwość

Witamina K to witamina, która odpowiada za właściwą krzepliwość krwi. We krwi zdrowego człowieka znajdują się liczne czynniki krzepnięcia zależne od witaminy K, które biorą udział w tworzeniu się skrzepów i hamują krwawienia. Jakie jeszcze funkcje pełni witamina K w organizmie? W jakich produktach występuje? Jakie są objawy i skutki niedoboru i nadmiaru witaminy K w organizmie?
Spis treści
- Po co nam witamina K?
- Witamina K - niedobór u noworodków i dorosłych
- Witamina K - źródła. Jakie produkty zawierają witaminę K?
- Witamina K [wideo]
Witamina K to substancja, która naturalnie występuje w dwóch postaciach – witamina K1, syntetyzowana przez rośliny (fitochinon) oraz witamina K2, (menachinon) syntetyzowana przez bakterie. Witamina K odgrywa ważną rolę przede wszytskim w procesie krzepnięcia krwi, zmniejsza nadmierne krwawienia miesiączkowe. Jednak wykazano, że witamina K może także hamować rozwój nowotworów, ma istotny wpływ na gospodarkę wapniową oraz odpowiednie uwapnienie kości.
Po co nam witamina K?
Witamina K jest potrzebna do produkcji w wątrobie protrombiny (czynnika II) ogrywającej najistotniejszą rolę przy krzepnięciu krwi. Również inne czynniki krzepnięcia (VII, IX, X) wytwarzane w wątrobie wymagają obecności witaminy K.
Przy niedoborach protrombiny lub któregoś z wymienionych czynników krew krzepnie wolno lub nie krzepnie wcale i nawet małe skaleczenie może być przyczyną długotrwałego krwawienia.
Witamina K do grupy witamin nierozpuszczających się w wodzie, tylko w tłuszczach. Dlatego te ostatnie są potrzebne do procesu jej wchłaniania.
Witamina K jest ważna nie tylko ze względu na krzepliwość krwi, wpływa też na wychwytywanie wapnia przez kości. Dodatkowo ma działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe. Dłuższy niedobór witaminy K może doprowadzić do powstania osteoporozy – kości wówczas stają się kruche i łatwo dochodzi do złamania.
Na szczęście niedobory takie występują rzadko i zdrowi ludzi nie potrzebują suplementów.
Podawanie witaminy K w suplemencie należy uzgodnić z lekarzem, który zaleci właściwą dawkę. Zasadniczo witamina K nie jest toksyczna ale jej przedawkowanie może spowodować rozpad krwinek czerwonych, niedokrwistość, nadmierne pocenie się, uczucie gorąca, bóle serca, skoki ciśnienia tętniczego, a u niemowląt żółtaczkę i uszkodzenie komórek.
Witamina K - niedobór u noworodków i dorosłych
Czasami tylko noworodki nie mają wystarczającej ilości witaminy K, ponieważ w ich jelitach nie ma jeszcze bakterii, które ją wytwarzają. Niedostateczna ilość witaminy K może doprowadzić do krwawienia związanego z niedoborem witamy K (Vitamin K Deficiency Bleeding - VKDB).
W związku z tym po urodzeniu się dziecko otrzymuje profilaktycznie w iniekcji jedną dawkę witaminy K. Podaje się ją niemowlętom w dwóch dawkach dobowych doustnie do 3. miesiąca życia.
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę K u niemowląt wynosi 5–10 mcg/kg masy ciała/dobę.
Niedobór witaminy K u dorosłych zdarza się w przypadku ciężkich chorób jelit, wątroby i przy długotrwałym leczeniu antybiotykami. Leki obniżające poziom cholesterolu we krwi hamują wchłanianie witaminy K.
U osób starszych, chorych na serce lub po udarze mózgu, przyjmujących leki przeciwzakrzepowe jej działanie jest blokowane co może stać się przyczyną osteoporozy. Długie stosowanie tych leków zwiększa złamania kości.
Witamina K - dawkowanie
Normy spożycia zostały ustalone na poziomie wystarczającego spożycia (AI) i wyrażone w µg/os/dobę
- niemowlęta - 5-10 µg
- dzieci: od 1. do 3. roku życia - 15 µg; od 4. do 6. roku życia - 20 µg; od 7. do 9. roku życia - 25 µg
- chłopcy: od 10. do 12. roku życia - 40 µg; od 13. do 15. roku życia - 50 µg; do 16. do 18. roku życia - 65 µg
- dziewczęta: od 10. do 12. roku życia - 40 µg; od 13. do 15. roku życia - 50 µg; do 16. do 18. roku życia - 55 µg
- mężczyźni - 65 µg
- kobiety - 55 µg
- kobiety w ciąży i karmiące piersią - 55 µg
Źródło: Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2012
Witamina K - źródła. Jakie produkty zawierają witaminę K?
Pierwsza jej postać, zwana witaminą K1, występuje m.in. w warzywach o zielonych liściach, w truskawkach, oleju sojowym i niektórych produktach pochodzenia zwierzęcego (np. jaja, wątroba wołowa). Zawartość witaminy K1 w zielonych warzywach jest proporcjonalna do zawartości chlorofilu (zielonego barwnika roślin). W związku z tym najwięcej (>100 mg/100 g) można jej znaleźć w:
Dobrym jej źródłem są także natka pietruszki, boćwina, kapusta, kalafior, wątroba wołowa oraz niektóre oleje roślinne i orzechy. Najmniej jest jej w mięsie, mleku i produktach mlecznych, a także zbożowych i owocach.
Następną postać witaminy – witaminę K2 – wytwarzają bakterie w jelitach. Z kolei wyprodukowana sztucznie witamina K, nazywana K3, służy do uzupełniania niedoborów i może występować pod postacią rozpuszczalną w tłuszczach lub w wodzie.
Zobacz, jakie warzywa są bogate w witaminę K!
Witamina K [wideo]
O roli witaminy K opowiada Jacek Bilczyński.
Polecany artykuł: