Samotność: szansa czy ograniczenie? Jak sobie radzić z samotnością?

Samotność to zjawisko społeczne, które w ostatnim czasie rozprzestrzenia się w bardzo szybkim tempie. Samotność zwykło się kojarzyć z podeszłym wiekiem, żałobą czy czasem emerytury. Niektórzy słysząc hasło "samotność" bez zastanowienia kierują myśli w stronę osób od lat próbujących stworzyć związek, ale kiedy porzucimy złudne stereotypy i przyjrzymy się temu, jak naprawdę wygląda samotność, możemy być zaskoczeni. Przeczytaj więc, czym jest samotność i dowiedz się, jak sobie z nią radzić.

Spis treści

1. Czym jest samotność? 
2. Samotność z wyboru
3. Samotność singla
4. Samotność w związku, małżeństwie
5. Jak sobie radzić z samotnością?
6. Dlaczego nie chcemy być samotni?
7. Jak cieszyć się samotnością?

Czym jest samotność? 

Samotność z definicji to stan, w którym czujemy brak bliskiej relacji, zaburza ona nasze poczucie bezpieczeństwa, wpływając jednocześnie na wiele obszarów życia psychicznego i fizycznego. Samotność dotyka zarówno młodych, jak i starych, tych, którzy szukają swojej drugiej połówki, ale niczym nowym nie jest również osamotnienie w małżeństwie.

Kto jest narażony na samotność?

Na samotność narażone są zarówno osoby bardzo nieśmiałe, jak również te, które swoją energią onieśmielają otoczenie. Coraz więcej osób skarży się na to, że nie ma z kim porozmawiać, brakuje im relacji, w których mogą czuć się swobodnie i bezpiecznie.

Z jednej strony bowiem dzięki nowym technologiom możemy nawiązywać mnóstwo znajomości i podtrzymać relacje z bliskimi na odległość, z drugiej jednak okazuje się, że nowe technologie to jedynie namiastka, złudzenie, które nie przekłada się na realne poczucie bycia w relacji.

Nowe technologie są ułatwieniem na etapie tworzenia i podtrzymywania relacji, ale nie stanowią jej fundamentu.

Samotność z wyboru

Nie powinno się mylić samotności z samodzielnością. Nie każda osoba, która żyje sama, jest samotna. Jest grono ludzi, którzy mają mniejszą niż reszta populacji potrzebę budowania bliskich relacji. Ich "samotność" ma niewiele wspólnego z poczuciem osamotnienia.

Wybrali taki sposób życia, który jest dla nich najbardziej komfortowy. W przypadku tej grupy próby walczenia z samotnością spełznąć mogą na niczym, bo nijak to się ma do ich faktycznej potrzeby stymulacji społecznej. Sytuacja "rzekomej samotności" jest dla nich komfortowa i nikt nie powinien próbować ingerować w to na siłę.

Samotność to nie kwestia życia w pojedynkę, ale stanu psychicznego. Będąc w związku również możemy czuć się samotni.

Samotność singla

A jak ma się do samotności bycie singlem? Tak popularne od pewnego czasu pojęcie singla jest odpowiedzią na zmieniający się świat i układ społeczny. Brak przymusu zakładania rodziny od razu po wejściu w dorosłość, globalizacja i zwiększająca się możliwość rozwoju jednostki sprzyjają życiu w pojedynkę, zwłaszcza wśród młodych ludzi.

Bycie singlem, o ile jest wynikiem świadomego wyboru, a nie przykrywką dla nieśmiałości, obaw itp., może być bardzo korzystnym z rozwojowego punktu widzenia etapem. Czas badania swoich możliwości i potrzeb, przekraczania strefy komfortu i zbierania doświadczeń może stanowić bogactwo, które wniesiemy do związku, jeżeli przyjdzie już na to czas.

Czytaj też: Moda na bycie singlem. Coraz częściej wybieramy życie w pojedynkę

Samotność w związku, małżeństwie

Bywa, że mimo życia w wieloletnim związku czujemy się samotni, niezrozumiani, pozbawieni wsparcia. Każdy związek ma swoją dynamikę, a kolejne jego fazy przeżywamy z inną intensywnością.

Jednak kiedy poczucie osamotnienia staje się częścią codziennej rutyny i zaczyna dominować relację, warto zastanowić się nad zmianą. Przyjrzenie się swoim potrzebom, szczera rozmowa lub terapia partnerska mogą okazać się bardzo pomocne.

Mimo różnych wariantów bycia w pojedynkę, osoby, dla których samotność jest negatywnym doświadczeniem, narażone są na wiele konsekwencji. Nie da się ukryć, że wpływ samotności na stan psychofizyczny jest duży.

Jej długotrwałość może się wiązać z obniżonym nastrojem, poczuciem lęku czy wręcz dolegliwościami somatycznymi. Osoby cierpiące na samotność częściej miewają problemy ze zdrowiem i trudniej radzą sobie w kryzysowych sytuacjach.

Jak sobie radzić z samotnością?

Jeżeli z jakiegoś powodu, mimo chęci i starań, nie udało się jeszcze stworzyć wymarzonego związku, warto zadbać o pozostałe relacje. Rodzina, przyjaciele, bliżsi i dalsi znajomi to również relacje, które wzbogacają, zwiększają poczucie bezpieczeństwa i bliskości.

Zaangażowanie w tego typu relacje są treningiem społecznym, ale również stwarzają szansę na poznanie kogoś nowego, kogoś, kto może stać się kimś bliskim.

Często poczucie osamotnienia tak zawęża pole widzenia, że zaczynamy mieć wrażenie, że jeżeli nie jesteśmy w związku, to nie możemy być szczęśliwi albo, że nie zasługujemy na stworzenie szczęśliwego związku.

Zachęcam wtedy do zadania sobie kilku pytań:

• Czy dopóki nie znajdę drugiej połówki mam cała resztę życia "zawiesić na kołku"? Odłożyć życie na potem?
• Czy mam zrezygnować z radości, doświadczeń, rozwoju dopóki nie jestem z kimś?
• Co sprawia, że czuje się spełnionym, szczęśliwym człowiekiem?
• Kiedy mimo bycia w samotności doświadczam momentów radosnych?
• Gdzie są źródła poczucia mojej wartości?
• Co sprzyja temu, że czuję się wartościową osobą?

Po zrobieniu krótkiego "przeglądu" może się okazać, że poza byciem lub niebyciem w związku życie składa się z wielu obszarów, w których kryje się radość, satysfakcja i spełnienie. Nie chodzi o to, by bagatelizować poczucie osamotnienia, ale urealnić je.

Czy można udawać szczęście?

Udawanie, że jesteśmy szczęśliwi, kiedy nie jesteśmy, to zły pomysł, ale uzależnianie poczucia dobrostanu od stanu cywilnego również nie jest korzystne. Kiedy powodem samotności jest strata kogoś bliskiego, warto dać sobie czas. Przeżyć swoją samotność, "pobyć w niej" i doświadczyć wszystkiego, co ze sobą niesie.

Poczucie straty musi w pełni wybrzmieć zanim powrócimy do równowagi i ewentualnej gotowości tworzenia relacji. Często bywa tak, że towarzyszący poczuciu straty żal, złość i gniew, zaczynają dominować naszą rzeczywistość.

Jeżeli ten stan przeciąga się i mimo upływających tygodni i miesięcy nie czujemy, że wracamy do równowagi, warto skorzystać ze wsparcia specjalisty. Strata życiowego partnera jest jednym z bardziej stresujących wydarzeń w życiu, dlatego też mimo naturalnych skłonności organizmu do regeneracji bywa, że nie obędzie się bez wizyty w gabinecie psychologa.

Jak cieszyć się samotnością?

Niezależnie od życiowych wyborów, każdy czasem odczuwa samotność. Doświadczenie to nie omija nikogo. Ze względu na zmiany kulturowe samotność przyjmuje różne formy, ale emocje, które jej towarzyszą i to, jak wpływa na stan psychofizyczny człowieka, niezależnie od otaczającej nas rzeczywistości, są takie same.

To, co samotność robi z człowiekiem wcale nie musi nieść za sobą negatywnych konotacji. Warto samotności doświadczyć, może być cenna lekcją, ale kiedy zaczyna dominować wszystkie obszary życia, nie służy to nikomu. Zachęcam do podjęcia próby wyjrzenia poza swoją samotność, docenienia relacji, które już mamy i poszukania źródeł satysfakcji we wszystkich sferach życia, nie tylko tej związanej z relacją z drugą osobą w związku.

Jeżeli jednak mimo samodzielnych prób wprowadzenia zmian ciągle towarzyszy nam osamotnienie, pomocna może okazać się wizyta u specjalisty. Szczera rozmowa w bezpiecznych warunkach o tym, skąd wzięła się samotność i co z nią zrobić, może przynieść cenne rozwiązania.

Patrycja Szeląg-Jarosz, psycholog, Centrum Rozwoju Osobistego i Usług Psychologicznych BUSOLA