Radiolog: czym się zajmuje? Rodzaje badań radiologicznych
Radiolog to lekarz odpowiedzialny za wykonywanie badań obrazujących ciało człowieka. Radiolog wykonuje badania przy pomocy ultradźwięków, pola magnetycznego oraz promieniowania rentgenowskiego. Specjalista w dziedzinie radiologii sporządza również opis wykonanego zdjęcia i na jego podstawie stawia diagnozę. Przeczytaj, czym zajmuje się radiolog i poznaj rodzaje badań radiologicznych.
Spis treści
- Jakie badania wykonuje radiolog?
- Jak przebiega wizyta u radiologa?
- Kto nie może być zbadany przez radiologa?
Radiolog zajmuje się techniką obrazowania narządów (to właśnie oboczna nazwa "radiologii"), a prowadzona przez niego praca umożliwia właściwe diagnozowanie chorób oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia. Po wykonaniu obrazowania medycznego radiolog potrafi wskazać, w którym miejscu w ciele zaszły niepokojące zmiany, dokonuje również ich pomiarów. Radiolog sporządza dokładny opis wykonanego badania, stawia diagnozę i opisuje leczenie.
Do radiologa potrzebne jest skierowanie, które otrzymujemy od innego lekarza-specjalisty.
Jakie badania wykonuje radiolog?
Lekarz radiolog wykonuje następujące badania:
- Rentgenografia (RTG) - badanie stosowane w przypadku chorób i urazów układu kostno-stawowego. Wykonuje się je za pomocą wiązki promieniowania rentgenowskiego, przechodzącego przez ciało pacjenta i błonę rentgenowską, jest zapisywane w postaci obrazu.
- Badanie ultrasonograficzne (USG) - badanie obrazowe, ukazujące wielkość i kształt poszczególnych narządów. Dzięki USG lekarz może ocenić ich stan - wykryć guzy, zgrubienia, torbiele, mięśniaki, stwierdzić rozwój choroby nowotworowej. W przypadku kobiet w ciąży USG pozwala określić, czy płód rozwija się prawidłowo, badanie jest również niezbędne do wykonania biopsji.
- Mammografia - prześwietlenie piersi, które nie wymaga znieczulenia. Wskazuje guzki wielkości już od 3 mm, pozwala wykryć nowotwór we wczesnym stadium. Czułość mammografii w przypadku raka piersi ocenia się na 80-95%.
- Tomografia komputerowa (TK) - badanie wykorzystujące promienie rentgenowskie i pozwalające uzyskać dokładny obraz badanych struktur narządów i kości. Tomografia to bezbolesne badanie wykonywane na pacjencie w pozycji leżącej. W wielu przypadkach badanie jest wykonywane ze środkiem kontrastowym - w takich sytuacjach pacjent musi więc wcześniej wykonać badania na poziom kreatyniny i mocznika, by można było ocenić pracę jego nerek.
- Rezonans magnetyczny (MRI) - badanie przedstawiające przekroje narządów człowieka we wszystkich płaszczyznach. Podczas badania wykorzystywane są: pole magnetyczne, fale radiowe i komputer przetwarzający dane na obrazy.
- Angiografia - inwazyjne badanie tętnic wieńcowych, które wykonuje się u osób przed operacją wymiany zastawek serca. Badanie określa stan tętnic wieńcowych, bypassów, stopień uszkodzeń lewej komory serca, a także niedrożność lub przewężenia naczyń wieńcowych.
- Pantomogram - badanie wykonywane u osób, które noszą aparaty ortodontyczne jeszcze przed ich założeniem. Uzyskane zdjęcie obrazuje zęby i ich korzenie oraz żuchwę.
- Densytometria - określa stan i wytrzymałość kości. Badanie wykorzystuje promienie rentgenowskie lub ultradźwięki, jego wykonywanie zaleca się osobom po 65. roku życia.
Jak przebiega wizyta u radiologa?
Wizyta u radiologa wygląda tak, jak u innych specjalistów - najpierw lekarz zbiera krótki wywiad od pacjenta, by stwierdzić, czy nie ma przeciwwskazania do badania (m. in. sprawdza wyniki przyniesionych przez nas aktualnych badań obrazowych i diagnostycznych), a następnie przystępuje do jego wykonania.
Kto nie może być zbadany przez radiologa?
Przeciwwskazania do wykonania rentgenografii
Badania RTG nie wykonuje się u kobiet w ciąży, nie jest też wskazane wykonywanie go zbyt często - najwyżej 2 razy w roku. Szczególnie narażone na promieniowanie rentgenowskie są osoby do 18. roku życia.
Przeciwwskazania do wykonania rezonansu magnetycznego
Unika się wykonywania badania w przypadku kobiet w ciąży - do jej 3. miesiąca, chyba że zagrożone jest życie matki. Pole magnetyczne może też zakłócić pracę stymulatorów serca, dlatego głównym przeciwwskazaniem do wykonania badania jest posiadanie rozrusznika - osoby z rozrusznikiem nie mogą nawet wchodzić do pokoju, w którym wykonywane jest badanie.
Przeciwwskazania do wykonania mammografii
Przeciwwskazaniem do wykonania mammografii jest tylko ciąża.
Przeciwwskazania do wykonania USG
Przeciwwskazania do wykonania USG to uszkodzenia kości, otwarte rany części miękkich, oparzenia w polu widzenia, otwarte infekcje i świeżo zamknięte złamania. Te ostatnie mogą narazić pacjenta na ból.
Przeciwwskazania do wykonania tomografii komputerowej
Przeciwwskazanie do wykonania tomografii komputerowej stanowi ciąża i uczulenie na środki kontrastowe. Tomografii komputerowej z użyciem środków jodowych nie wykorzystuje się w przypadku wola toksycznego tarczycy, nadczynności tarczycy, planowanego leczenia raka tarczycy promieniotwórczym jodem oraz uczulenia na jod.
Radiologia jest specjalizacją, w której wyróżniamy lekarzy skupiających się na konkretnym polu działania. Wśród nich znajdują się:
- Radiolog onkologiczny - diagnozuje i leczy za pomocą wyżej wymienionych badań choroby nowotworowe.
- Radiolog zabiegowy (radiolog interwencyjny) - lekarz wykonujący mało inwazyjne zabiegi wewnątrznaczyniowe pod kontrolą metod obrazowych: radiologii konwencjonalnej, tomografii komputerowej, ultrasonografii.
