Ósemki - kłopotliwe zęby mądrości
Ósemki, czyli zęby mądrości niestety nie dodają rozumu. Kojarzą się raczej z bólem i skomplikowanymi zabiegami. Po co więc wyrastają i co robić, gdy ósemki są źródłem dolegliwości?
Spis treści
- Ósemki - bolesna ofiara ewolucji?
- Kiedy należy usuwać ósemki?
- Ósemki zatrzymane całkowicie
- Gdy decydujesz się na ekstrakcję
Trzecie zęby trzonowe, czyli ósemki, wyrastają jako ostatnie zęby, zazwyczaj miedzy 17. a 25. rokiem życia, a więc w okresie, w którym człowiek osiąga dojrzałość. Stad właśnie ich popularna nazwa – zęby mądrości. U niektórych osób ich wyrzynanie może trwać nawet do 40. roku życia, u innych zaś nie pojawiają się wcale.
Ósemki - bolesna ofiara ewolucji?
Wydaje się, że ósemki są całkowicie zbędne, ponieważ osoby, u których nie wyrosły, nie mają jakichkolwiek trudności z żuciem i rozdrabnianiem pożywienia. Natomiast u wielu ludzi, u których się pojawiły, są jedynie źródłem licznych problemów, zwłaszcza jeśli wyrzynają się w pozycji uniemożliwiającej właściwe spełnianie ich funkcji. A to niestety zdarza się dość często.
Zęby mądrości, jak pozostałe zęby trzonowe, służą do rozdrabniania i przeżuwania pokarmu. O ile jednak naszym czworonożnym przodkom były bardzo przydatne, obecnie tracą na znaczeniu. Zmiany ewolucyjne w budowie szczęki spowodowały, że dziś ósemki z trudem się w niej mieszczą. A jeśli w łuku zębowym brakuje dla nich miejsca, często ich proces wyrzynania się nie przebiega właściwie – wyrastają częściowo w niekorzystnym położeniu albo też pozostają niewyrżnięte. Tylko u niektórych ósemki wyrastają całkowicie i prawidłowo – wtedy są właściwie umieszczone w łuku i dobrze spełniają swoją funkcję.
Kiedy należy usuwać ósemki?
Decyzja o usunięciu zębów mądrości zależy w dużej mierze od wieku pacjenta oraz problemów, jakie te zęby sprawiają. Jeśli ósemka wyrosła w pełni, ale jest bardzo zniszczona przez próchnicę i w grę wchodzi leczenie kanałowe, warto pomyśleć o ekstrakcji – z racji anatomii zębów mądrości, jak również utrudnionego dostępu do nich odbudowa zęba nie jest łatwa i leczenie może być nieskuteczne. Usunięcie ósemek zalecane jest także, gdy stłaczają one inne zęby (problem ortodontyczny), rosną krzywo lub wrastają w policzek. Kolejnym wskazaniem są częste stany zapalne dziąsła, które występują w przypadku zębów częściowo wyrżniętych. Pod płatem dziąsła bowiem ciągle gromadzą się resztki pokarmowe i bakterie, powodując stan zapalny, który może być źródłem zakażenia dla całego organizmu. W przypadku ósemek niewyrżniętych wiele zależy od ułożenia zęba. Jeśli np. ósemka położona jest koroną w kierunku siódemki lub uciska jej korzeń, to może nie tylko spychać pozostałe zęby, ale też wywołać powikłania w siódemce. W najgorszym wypadku usuwa się wtedy oba zęby – i to niestety zdarza się często. A można tego uniknąć, regularnie odwiedzając stomatologa i kontrolując zęby mądrości – wtedy decyzję o ich usunięciu można podjąć, zanim pojawią się problemy.
Ósemki zatrzymane całkowicie
Zdarza się, że proces wyrzynania się ósemki zostaje zatrzymany. W tym przypadku ząb jest niewidoczny, ale znajduje się w dziąśle. Zwykle takie ósemki są źle ułożone, np. dolne często są w tzw. położeniu doprzednim – koroną w kierunku siódemki. Wtedy naciskają na korzenie trzonowców, stłaczając pozostałe zęby.
Jedynym sposobem, by sprawdzić ułożenie ósemek, jest wykonanie pantomogramu – zdjęcia rentgenowskiego szczęki. Daje ono sporo informacji o wzroście i rozwoju tych zębów. Niekiedy w przypadku zębów całkowicie zatrzymanych wykonuje się germektomię (usunięcie zawiązków zęba). Ta metoda sprawdza się, gdy pomiary kostne i wzrostowe wskazują, że nie będzie miejsca na prawidłowy rozwój ósemki, a także gdy jest ona w niekorzystnym położeniu. Zatrzymane zęby mądrości mogą dawać niespecyficzne objawy w postaci migrenowych bólów głowy, problemów ze stawami (odczuwane jako „przeskakiwanie” w stawie). Wokół takiego zęba może się również tworzyć stan zapalny albo torbiel.
Gdy decydujesz się na ekstrakcję
Usunięcie ósemki nie zawsze jest proste – wszystko zależy od ułożenia zęba. Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym. Niekiedy po ekstrakcji koniecznie jest założenie szwów. Po zabiegu istotne jest utrzymywanie operowanej okolicy w czystości i zapobieganie zakażeniu, dlatego przez dobę nie wolno palić papierosów, intensywnie przepłukiwać ust, czyścić zębów w pobliżu bolesnego miejsca.
Należy je natomiast chłodzić, np. przykładając zimny kompres do policzka, ssąc kostki lodu. Można też płukać usta ciepłą wodą z solą (łyżka na szklankę wody). Trzeba wykluczyć napoje z kofeiną i alkohol. Nie wolno jeść twardych, wymagających żucia produktów, wskazane są tylko potrawy półpłynne (np. kasza manna, purée).
Należy też powstrzymać się od oczyszczania nosa (zwiększenie ciśnienia w jamie ustnej może spowodować nadmierne krwawienie). Dyskomfort po zabiegu powinien ustąpić w ciągu kilku dni. Jeśli jednak ból będzie się utrzymywał i nasilał, pojawi się obrzęk, krwawienie lub gorączka, trzeba jak najszybciej skontaktować się ze stomatologiem.
miesięcznik "Zdrowie"