Opieka wytchnieniowa: czym jest i kto może z niej skorzystać?

Opieka wytchnieniowa w Polce to stosunkowo nowy termin, będący wciąż niezrealizowanym projektem. Czym jest opieka wytchnieniowa i kto może z niej skorzystać?

Spis treści

1. Czym jest opieka wytchnieniowa?
2. Dla kogo jest przeznaczona opieka wytchnieniowa?
3. Na czym polega opieka wytchnieniowa?
4. Czy będą zmiany w zasadach opieki wytchnieniowej?

Opieka wytchnieniowa to termin, który po raz pierwszy pojawił się w Polsce jako jeden z punktów programu "Za Życiem", wprowadzonego przez rząd Beaty Szydło na przełomie 2016 i 2017 roku. W Europie Zachodniej jednak to forma wsparcia szeroko znana i stosowana. Czym jest opieka wytchnieniowa i kto może z niej skorzystać?

Czym jest opieka wytchnieniowa?

Opieka wytchnieniowa to forma wsparcia dla opiekunów osób niepełnosprawnych. Polega na zapewnieniu opieki osobie ze stwierdzoną formą niepełnosprawności w sytuacji, gdy jej opiekun, z uwagi na jakieś zdarzenie losowe, konieczność wypoczynku czy załatwienia jakichś codziennych spraw, nie może tej opieki sprawować samodzielnie.

Dla kogo jest przeznaczona opieka wytchnieniowa?

Ponad milion osób w naszym kraju to osoby wymagające całodobowej opieki. Są to niepełnosprawne dzieci, a także osoby dorosłe, niepełnosprawni umysłowo lub psychicznie oraz obłożnie chorzy, krótko mówiąc - wszystkie osoby niesamodzielne. Obowiązek sprawowania opieki nad takimi osobami spoczywa w całości na rodzinach.

Z uwagi na dobro chorego opiekunowie poświęcają swój czas, często rezygnując z pracy zawodowej, czasami narażając własne zdrowie. Do niedawna opiekunowie chorych, czyli przede wszystkim członkowie rodzin, byli pozbawieni jakiejkolwiek pomocy ze strony państwa.

Czytaj też:

Jak wygląda codzienność opiekunów osób chorych neurologicznie i onkologicznie?

Jak żyć z osobą z chorobą Alzheimera? Porady

Jak wygląda życie z SM z perspektywy opiekuna?

Na czym polega opieka wytchnieniowa?

Opieka wytchnieniowa ma za zadanie zmienić ten stan, wspomóc rodziny osób zależnych. W praktyce ma to polegać na tym, że wyznaczone przez powiat placówki mogą czasowo przejąć opiekę nad chorym w formie usług opiekuńczych i usług specjalistycznych. W tym czasie opiekun mógłby załatwić swoje sprawy lub zwyczajnie odpocząć.

Zapisy rządowej uchwały przewidują, że jeśli w rodzinie dochód na osobę nie przekracza 1200 zł miesięcznie, to taka rodzina może skorzystać z tej formy wsparcia. Wymiar tej opieki jest niestety dość ograniczony. To zaledwie 120 godzin w skali roku. Przeliczając to na doby – bo przecież duża część chorych wymaga opieki całodobowej, łatwo dojść do wniosku, że opiekunowie chorych mogą liczyć na pomoc samorządu lokalnego przez zaledwie kilka dni w roku.

Czytaj też:

Opieka nad obłożnie chorym - właściwe odżywianie

Opieka nad obłożnie chorym - wsparcie psychiczne chorego

Opieka nad obłożnie chorym - codzienna toaleta

Czy będą zmiany w zasadach opieki wytchnieniowej?

Głównym problemem pozostaje fakt, że napisane na papierze prawo praktycznie nie zostało wprowadzone w życie. Mimo że w rządowych uchwałach opieka wytchnieniowa powinna być świadczona od lipca 2107 roku, jej zasięg jest ciągle bardzo ograniczony, a rodziny osób niepełnosprawnych ciągle muszą liczyć głównie na siebie.

Środki finansowe, którymi dysponują gminy są bowiem tak ograniczone, że nie są one w stanie wprowadzić przepisów w życie. Niektóre miasta zdołały zorganizować struktury służące tej formie wsparcia, ale są to naprawdę wyjątki.

Dlatego Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej  chce w 2019 roku wprowadzić zmiany dotyczące funkcjonowania opieki wytchnieniowej. Środki na nie pochodzić mają z Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych.

Plany zakładają, że opiekę sprawowałyby gminy, nie powiaty, a pomoc ta realizowana byłaby w ramach usług opiekuńczych. Zmienić ma się również kryterium dochodowe, które wzrośnie z 1200 zł na 1285 zł, a opiekun osoby niepełnosprawnej będzie mógł skorzystać z opieki całodobowej przez 14 dni w roku.

Zwiększyłaby się również oferta pomocy – oprócz usług opiekuńczych oferowałby również możliwość pozostawienia osoby chorej w placówce stacjonarnej (np. w przypadku, gdy opiekun jest chory lub hospitalizowany).

Małgorzata Wójcik