Niedrożność jajowodów a niepłodność. Przyczyny i leczenie niedrożności jajowodów
Niedrożność jajowodów jest przyczyną kłopotów z zajściem w ciążę u co czwartej polskiej pary. Niedrożność jajowodów pojawia sie zwykle w wyniku stanów zapalnych dróg rodnych, które prowadzą do powstania zgrubień ścian jajowodów i zrostów, zamykających plemnikom drogę do komórki jajowej. Jak leczy się niedrożność jajowodów?
Niedrożność jajowodów to bardzo częsta przyczyna niepłodności. Leczenie niedrożności jajowodów nie zawsze ma szanse powodzenia, niekiedy jedynym rozwiązaniem jest skorzystanie z dobrodziejstwa in vitro. Jakie są przyczyny niedrożności jajowodów i jak się diagnozuje?
Spis treści
- Niedrożność jajowodów: przyczyny
- Niedrożność jajowodów: badania diagnostyczne
- Niedrożność jajowodów: leczenie
Niedrożność jajowodów: przyczyny
- stany zapalne spowodowane infekcjami (chlamydia, grzybice, rzeżączka)
- endometrioza
- ciąża pozamaciczna
- poronienie
- nowotwory jajowodów
- przebyte operacje chirurgiczne w obrębie jamy brzusznej (np. wycięcie wyrostka robaczkowego)
- antykoncepcyjna wkładka domaciczna
Niedrożność jajowodów: badania diagnostyczne
Niedrożność najłatwiej wykryć za pomocą tzw. histerosalpingografii (HSG). To badanie oceniające nie tylko drożność jajowodów, ale również budowę pozostałych narządów rodnych. Histerosalpingografia polega ona na podaniu przez kanał szyjki macicy środka kontrastowego do macicy i jajowodów oraz jednoczesnym wykonywaniu zdjęć rentgenowskich w poszczególnych etapach badania.
W miarę, jak środek kontrastowy wędruje przez narządy rodne, można zobaczyć i ocenić budowę macicy, wykryć jej wady wrodzone, zrosty wewnątrzmaciczne, polipy czy mięśniaki, jak również ocenić drożność jajowodów. Bywa, że samo badanie powoduje rozklejenie niewielkiego zrostu.
Polecany artykuł:
Jak zbudowane są jajowody?
Jajowody to 15-20 centymetrowe rurki, wspierane przez krezkę (mesosalpinx),które odchodzą od macicy i "przechwytują" komórkę jajową z jajnika. Większość komórek nabłonka jajowodów jest wyposażona w rzęski, które poruszają się w kierunku macicy, zapewniając tym samym transport jaja. Zarodek może rozwinąć się do stadium blastocysty przed wejściem do macicy. Jajowody są podzielone na kilka części:
- część śródścienną: najwęższą część jajowodu, która leży w ścianie macicy i tworzy ujście wewnętrzne jajowodu;
- cieśń: znajdującą się blisko ściany macicy;
- bańkę: najdalej położoną część jajowodu, zlokalizowaną bocznie w stosunku do
- cieśni, w której następują zapłodnienie komórki jajowej i wczesne podziały zygoty;
- lejek: część jajowodu ukształtowana przez strzępki w postaci trąbki otwierającej się w kierunku jamy otrzewnowej, która tworzy szeroką powierzchnię przygotowaną do przyjęcia komórki jajowej.
Nimi właśnie transportowane są plemniki do bańki jajowodu, gdzie komórka jajowa zostaje zapłodniona i rozwija się zarodek, który następnie trafia do jamy macicy. Śluzówka jajowodu jest intensywnie pofałdowana, a średnica jajowodu jest bardzo niewielka, tj. w miejscu, gdzie uchodzi on do jamy macicy wynosi zaledwie 0,5 mm. Dlatego nawet najmniejsze zwężenie może spowodować komplikacje, a co za tym idzie – problem z zajściem w ciążę.
Niedrożność jajowodów: leczenie
Do niedawna w takich przypadkach często wykonywano zabieg chirurgiczny. tzw. laparoskopową plastykę jajowodów. Za pomocą mikroskopijnych narzędzi lekarze uwalniają jajowód ze zrostów i modelują tak, by odzyskał swój pierwotny kształt, jednak nie w każdym przypadku będzie to skuteczne. Lekarze proponują ten zabieg, gdy:
- występują zrosty wokół jajowodów,
- występuje całkowita niedrożność jajowodów w ich końcowym odcinku, czyli w pobliżu jajnika (operacja wykonywana pod mikroskopem),
- występuje częściowa niedrożność zewnętrznego końca jajowodu,
- występuje niedrożność w części jajowodu łączącej się z macicą,
- chorujesz na endometriozę, która może powodować niedrożność lub rozległe bliznowacenie,
- planowane jest cofnięcie sterylizacji
Ponieważ zabieg ten nie przywraca funkcji chorego jajowodu, zwykle nie jest skuteczny. Dlatego kobietom z niedrożnością jajowodów (zwłaszcza po 35. roku życia) zaleca się raczej zapłodnienie pozaustrojowe (in vitro).
- Zazwyczaj proces zapalny dotyka dwóch jajowodów i wtedy oba są uszkodzone. Czasami dotyczy jednego, np. kiedy powstaje wodniak. Jajowód zamknięty jest wówczas od strony jajnika i wypełniony płynem, który wylewa się do jamy macicy. Usunięcie takiego jajowodu poprawia płodność, ale niestety w takiej sytuacji funkcjonowanie drugiego bywa zaburzone. Jeżeli stwierdzimy zrosty okołojajowodowe, a samo światło jajowodu nie jest zwężone, usunięcie ich za pomocą laparoskopu zwiększa szansę pacjentki na naturalne poczęcie.
