Maź płodowa. Kiedy po raz pierwszy wykąpać noworodka?

Maź płodowa nazywana jest często mazidłem płodowym. To substancja pokrywająca skórę płodów u ssaków, składająca się z wydzieliny gruczołów łojowych płodu, złuszczonych komórek nabłonka, włosków meszku płodowego i wydzieliny komórek owodni. Jakie funkcje pełni maź płodowa? Kiedy powinna odbyć się pierwsza kąpiel noworodka?

Spis treści

1. Maź płodowa - funkcje
2. Maź płodowa - wiek noworodka
3. Maź płodowa - pierwsza kąpiel

Maź płodowa pokrywa skórę płodu już w okresie rozwoju wewnątrzmacicznego oraz noworodki, które przyszły na świat. Jej wytwarzanie rozpoczyna się w trzecim trymestrze ciąży. Maź płodowa składa się z wydzieliny pochodzącej z gruczołów łojowych dziecka, złuszczonych komórek, a także z meszku płodowego oraz wydzieliny nabłonka owodni, czyli błony, która otacza płód i tworzy pęcherz płodowy.

Jest to śliska, tłusta substancja koloru biało-żółtego. Ma właściwości nawilżające, regenerujące i oczyszczające skórę dziecka.

Maź płodowa - funkcje

Po urodzeniu dziecka maź płodowa wchłania się samoistnie w ciągu kilku dni, dlatego też nie powinna być zbyt szybko usuwana z ciała noworodka. Jeszcze w życiu płodowym maź płodowa stanowi barierę oddzielającą ciało dziecka od otaczających je wód płodowych. Dzięki niej skóra rozwijającego się dziecka jest chroniona przed maceracją i może się prawidłowo rozwijać.

Kolejnym zadaniem mazi płodowej jest tworzenie nieswoistej bariery immunologicznej, która chroni dziecko przed infekcjami i zapaleniami. Podczas porodu śliska konsystencja mazi płodowej ułatwia dziecku przechodzenie przez kanał rodny. To nie tylko skraca czas porodu, ale także (a może przede wszystkim) zmniejsza ryzyko powstania urazów pochwy i kanału rodnego u matki oraz zranień u dziecka.

W pierwszych dniach po porodzie maź płodowa nie traci swoich funkcji nawilżających i pozwala zachować prawidłowe pH skóry. Poza tym maź płodowa jest substancją, która doskonale goi rany i podrażnienia skóry związane z porodem.

Warto dodać, że maź płodowa ma właściwości izolujące. Dlatego też między 26-36 tygodniem ciąży może ona utrudniać prawidłowe odczytanie parametrów akcji serca dziecka, która jest oceniana w badaniu KTG.

Maź płodowa - wiek noworodka

Maź płodowa wykorzystywana jest także do oceny wieku płodowego narodzonego dziecka. Jeżeli lekarze nie mogą ocenić precyzyjnie wieku dziecka, bo matka miała nieregularne miesiączki, oceniają stan i ilość mazi płodowej.

Wykorzystuje się do tego skalę Ballarda.

Biorąc pod uwagę różne parametry, ocenia się także ilość mazi płodowej, która pokrywa ciało dziecka.

U wcześniaków prawie jej nie ma, ponieważ ilość mazi płodowej zwiększa się stopniowo wraz z wiekiem ciążowym dziecka. Ale trzeba pamiętać, że pod koniec 7. miesiąca ciąży ilość mazi płodowej zmniejsza się.

Dzieci urodzone o czasie, czyli między 38-42 tygodniem ciąży będą pokryte mazią w mniejszym stopniu niż wcześniaki urodzone w 32-36 tygodniu ciąży.

U noworodków urodzonych po terminie porodu (po 42 tygodniu ciąży), czyli dzieci przenoszone może wystąpić zespół przenoszenia. Dotyka on ok. 10-20% przenoszonych ciąż.

Charakterystyczną cechą zespołu przenoszenia jest mniejsza ilość tkanki podskórnej, brak meszku płodowego oraz brak mazi płodowej.

Maź płodowa - pierwsza kąpiel

Zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) mówią, że pierwsza kąpiel powinna się odbyć po 24 godzinach życia dziecka. Jeśli to możliwe, to chociaż po sześciu godzinach od urodzenia. Oczywiście, standardy szpitali są różne, ale zawsze można poprosić, aby pierwsza kąpiel noworodka została przeprowadzona później niż bezpośrednio po urodzeniu.

O autorze

Anna Jarosz

Dziennikarka od ponad 40 lat zaangażowana w popularyzację edukacji zdrowotnej. Laureatka wielu konkursów dla dziennikarzy zajmujących się medycyną i zdrowiem. Otrzymała m. in. Nagrodę Zaufania „Złoty OTIS” w kategorii „Media i Zdrowie”, Wyróżnienie Św. Kamila przyznawane z okazji Światowego Dnia Chorego, dwukrotnie „Kryształowe Pióro” w ogólnopolskim konkursie dla dziennikarzy promujących zdrowie oraz wiele nagród i wyróżnień w konkursach na „Dziennikarza Medycznego Roku” organizowanego przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia.

Przeczytaj więcej tekstów tej autorki

Anna Jarosz