Bliznowiec - powstawanie i leczenie

Bliznowiec, czyli keloid, to zgrubiała skóra, która wytwarza się w miejscu dawnego zranienia lub innego przerwania ciągłości tkanek. Zwykle przybiera rozmiary wykraczające poza granice pierwotnego uszkodzenia. Choć nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, niestety bliznowiec jest bardzo oporny w leczeniu.

Spis treści

1. Bliznowiec: rana – gojenie – blizna
2. Jak dochodzi do powstania bliznowca
3. Bliznowiec czy blizna przerostowa?
4. Problem natury kosmetycznej
5. Metody leczenia keloidów

Bliznowiec czyli keloid może utworzyć się, gdy rana goi się w nieprawidłowy sposób. Jest to łagodny rozrost włóknisty skóry, przypominający narośl. Zwykle ma gładką, lśniącą powierzchnię w kolorze ciemno różowym, czerwonawym czy brunatnym.

Charakterystyczne dla bliznowców jest to, że ich obszar jest większy od powierzchni pierwotnego uszkodzenia skóry. Bliznowce często bolą, swędzą, a bardzo duże mogą powodować spory dyskomfort, nawet utrudniać ruchy.

Bliznowiec: rana – gojenie – blizna

W wyniku uszkodzenia skóry powstaje blizna. W normalnym procesie gojenia się rany wytwarzana jest tkanka łączna włóknista. Odległe od siebie włókna kolagenu zaczynają łączyć się i rana stopniowo się zasklepia. 

Następnie do powstałej tkanki zaczynają wnikać naczynia krwionośne, które zaopatrują chore miejsce w tlen i ważne składniki odżywcze. Wkrótce – trwa to od kilku miesięcy do 2 lat – produkcja kolagenu uspokaja się, a blizny stają się mniej widoczne. W przypadku drobniejszych uszkodzeń nawet nieodróżnialne od reszty skóry. Czasem jednak zdarza się, że produkcja kolagenu nie zatrzymuje się. Wtedy właśnie powstają blizny przerostowe lub bliznowce. 

Jak dochodzi do powstania bliznowca

Aby wytworzyła się tego rodzaju zmiana skórna najpierw musi dojść do uszkodzenia skóry. Zwykle bliznowce powstają w wyniku:

• zranienia skóry, przecięcia – także chirurgicznego
• oparzenia
• zadrapania
• w miejscu po szczepieniu
• po kolczykowaniu, np. na uszach

Bliznowce mogą także powstawać w wyniku nieprawidłowego gojenia się krost po ospie wietrznej czy trądziku, a także po cesarce - o takim bliznowcu mówi się, że jest to bliznowiec po CC. Jednak do ich tworzenia się bardzo często predysponują skłonności genetyczne. Np. jeśli ktoś w rodzinie zmagał, czy zmaga się z bliznowcami, istnieje spore ryzyko, że i ty możesz mieć ten problem.

Kto jeszcze jest szczególnie narażony? Osoby między 10 a 20 rokiem życia oraz Afroamerykanie, Azjaci i Latynosi.

Bliznowiec czy blizna przerostowa?

Należy rozróżnić dwie dosyć podobne do siebie zmiany: bliznowca i bliznę przerostową. Wyglądają bardzo podobnie, jednak blizna przerostowa tworzy się dokładnie w granicach wcześniejszego uszkodzenia skóry, podczas gdy bliznowiec ją przekracza.

Ponadto blizna przerostowa powstaje dość szybko po urazie, ale jest słabo unaczyniona i z czasem ma tendencję do jaśnienia, zmniejszania się, a nawet samoistnego zanikania. Bliznowiec jest mocno unaczyniony, może zacząć rozrastać się długo po urazie i nigdy nie zanika.

Problem natury kosmetycznej

Niekontrolowany, nadmierny rozrost bliznowca może świadczyć o tym, że zmiana przeradza się w zmianę nowotworową. Dlatego nie warto w takich wypadkach zwlekać z wizytą u lekarza – chirurga lub dermatologa. Bliznowiec z reguły jednak nie stanowi żadnego zagrożenia dla zdrowia, nie jest także powodem do interwencji chirurgicznej, ale dla wielu ludzi może być ogromnym problemem psychicznym, zwłaszcza gdy umiejscowiony jest na widocznych częściach ciała.

A keloidy najbardziej „lubią” robić się na klatce piersiowej, dekolcie, barkach, twarzy i uszach. Nie wyglądają estetycznie, nic więc dziwnego, że chciałoby się ich pozbyć.

Metody leczenia keloidów

Usuwanie bliznowców jest wyjątkowo trudnym zadaniem dla lekarza. Wynika to z tego, że tworzenie tej struktury jest właśnie sposobem organizmu na radzenie sobie z uszkodzeniem skóry. Usunięcie keloidu skutkuje powstaniem w tym miejscu nowej rany, którą organizm będzie chciał zabliźnić we właściwy dla siebie sposób...

Czasem w dodatku bliznowce odrastają jeszcze większe. Nie mniej jednak zdarza się, że interwencje chirurgiczne przynoszą pożądany efekt. Jakie mamy narzędziami do walki z bliznowcami?

• klasyczne chirurgiczne wycięcie
• wymrażanie zmienionej tkanki ciekłym azotem (krioterapia)
• terapia radiacyjna
• leczenie laserowe
• opatrunki uciskowe przy poparzeniach
• zastrzyki z kortykosteroidami
• zastrzyki interferonu gamma, które hamują syntezę kolagenu i procesy włóknienia
• olejki i maści nawilżające z wyciągiem z roślin, z alantoiną z dodatkiem heparyny lub jej pochodnych oraz z silikonem Należy zacząć je stosować natychmiast po zagojeniu rany.

Najlepsze rokowania daje laser CO₂, ale i tak jest to tylko ok. 30-40%. U 60% pacjentów zaobserwowano natomiast wyraźne zmniejszenie się bliznowców po zastosowaniu tej terapii.

Marta Uler